In 1981 kreeg ik van haar mijn 1e lessen in 'stilzitten' en yoga.
De gedachten die ze daarbij overdroeg resoneerden
tot o.a. deze verdichte gedachte:

Goed en kwaad bestaan
Als ze in jezelf bestaan
Niets is positief
Niets is negatief
Tot je er zelf dat etiket opplakt

Voor het observeren van gedachten tijdens 'stilzitten' zoals zij meditatie steevast noemt, reikte ze deze metafoor aan:

"Gedachten zijn als een trein.
Het is nu misschien nog een sneltrein
Maar als je zelf op het perron blijft staan en je observeert de trein
zul je merken dat de trein steeds langzamer gaat rijden
En kun je steeds beter elke wagon waarnemen.
Een gedachte is als een wagon.
De kunst is om niet in te stappen"

(Al snel was er geen trein meer.
Maar toen tijdens het gezamenlijk stilzitten een vliegtuig overvloog, vloog ik mee..)

In haar boek Echt Zijn schreef ze met vulpen voor mij deze opdracht:

"Zonder gedachten is leven in spontanteit"
Woorden die ik daarna ontelbare malen heb geciteerd.
Woorden die bij 1e lezing tot mij spraken als een verlokking, een diep van binnen begrepen voelen..
Wie ik was werd geaccepteerd, ik was en ben zoals ik ben..
Alles is zoals het is.

Ooit wilde ik haar vertellen, nee beter laten zien wat er van me geworden was, wat haar lessen voor me betekend hebben.
Oktober 2003 is het zover.

Meteen bij de afspraak maken blijkt een gedachte van mij niet te kloppen;.
Het boek Echt Zijn was niet haar 1e, maar reeds haar 3e boek.
Wist ik dat in '82 niet? Of had de impact die het boek en vooral de inscriptie voor me heeft in de loop der tijd mijn herinnering beïinvloed?
Gedachten…

Dit wordt geen interview weet ik als de afspraak telefonisch is gemaakt.
Dit wordt een ontmoeting.
De leerling keert terug naar de leraar.

Rita woont nu in een huis in de bossen bij Laren (Gelderland), en heeft daar samen met haar man haar droom gerealiseerd: van elke plek in haar huis, ziet ze als ze naar buiten kijkt alleen groen.
We drinken koffie, ik breng de nieuwtjes over van mensen waar ik nog contact mee heb en ook bij haar les hebben gehad. Er zijn weinig woorden voor nodig, ze herinnert en de ontwikkelingen van de mensen zijn zoals ze ze kende.
Ze straalt, haar kortgeknipte haar is misschien grijs door de 71 levensjaren, maar lijkt nog steeds blond.

Mijn neiging om los van tijd en ruimte te raken (mee te vliegen met het vliegtuig) deed anderen wel eens verwijtend uiten dat mijn yoga lerares verzuimd had me goed te leren 'gronden'

Ze zegt simpel maar kordaat: "Ook gronden is een gedachte".

Honderden gedachten worden met 5 woorden losgelaten.
Als ik de band start om toch aan een soort van interview te beginnen, krijg ik het gevoel dat er heel veel gezegd wordt.
Als ik het later terug hoor, heb ik meer gehoord dan er letterlijk op de band staat.

Aan de telefoon had ik even gerefereerd aan de satsanggevers in Nederland die het onbenoembare 'dat' noemen.
"En dat is het ook niet" lachtte ze.

Rita verstaat de kunst met haar woorden meer te zeggen dan de letterlijke betekenis.
Haar woorden nemen me mee. Tillen me op, voorbij het alledaagse. Maken het alomvattende voelbaar.
Ze vindt:
"Het gaat niet om mij, maar om wat ik door geef"
Ze is nu bezig de gedachten van Vimala Thakar door te geven. Doende met de vertaling van de commentaren van Vimala Thakar op de Bhagavad Gita.
Ze laat me een hoofdstuk zien en zegt:
"Dat zou een man dus nooit zeggen.
Ik vind dit een hele vrouwelijke verwoording van hoe zij zelf dit zo beleefd heeft en hoe die verbinding er was.
Dus alles wat Krisna indertijd gezegd heeft
Wat zij heeft proberen te verwoorden."
Ik lees:
Ik heb al mijn energieën gericht op 5000 jaar geleden om bij deze vriend te zijn en te voelen wat hij probeerde over te brengen.
Rita vertelt enthousiast over de commentaren van Vimala Thakar:
"Het is onvoorstelbaar mooi.
Dit zijn letterlijk de yoga wetenschappen. De wetenschap van het leven.
Dit is wat ik aan het vertalen ben.
Wat er allemaal mee gaat gebeuren weet ik niet
In eerste instantie wordt het toch voor de opleiding gebruikt
Omdat dit is van waaruit ik altijd heb les gegeven.
Het stilzitten, het voelen, het observeren
Altijd vanuit de jnana yoga waar je het lichaam kunt gebruiken om van het gekende in het ongekende door te dringen".

Vreemd genoeg heb ik meer dan 20 jaar in de veronderstelling verkeerd dat ik hatha yoga van haar onderricht kreeg
"Er is zo'n groot misverstand over wat Hatha betekent.
Hatha betekent zon en maan en daar het evenwicht tussen

Jnana is de yoga van de rede van de kennis, maar vooral van het totale inzicht.
Omdat je daar op die manier naartoe kunt groeien.
Gewoon door al het gekende af te kunnen pellen.
Dat gaat dus via de zintuigen"

Ze vertaalt, schrijft artikelen en in januari 2004 komt haar 10e boek uit.
Ze schrijft makkelijk, in spontaniteit.
"Waar ik over nadenk is de taal, de volgorde van een artikel, maar als ik het moet bedenken komt er niks van terecht, want dan komt het uit mijn denken."
Ze laat me een artikel lezen, bestemd voor een nieuw blad, waarin ze uitlegt wat yoga is.
"Dit komt uit mijn hart".

Het lijkt of je met het grootste gemak schrijft, alsof je met de buurvrouw een kopje koffie zit te drinken.
"Zo makkelijk gaat het me ook af. Naderhand moet je het wel gaan corrigeren.
Maar in wezen doe je het allemaal meditatief. Er is geen ik die iets zit te verzinnen.
Maar in die hele zijnsmeditatie schrijf je, vertaal je, ben je bezig. Dat gaat gewoon door. "

Je hebt opvattingen over het verschil tussen stilzitten en meditatie
"Stilzitten is leren (zo heet dat andere boek van mij ook)
Stilzitten, op weg maar een meditatief leven
En daar gaat het ook om.
Meditatie is niets anders dan doen wat je aan het doen bent, zonder dat je afgeleid wordt door allerlei gedachten en gevoelens en omstandigheden.
Stilzitten is een manier om tot zo'n meditatief leven te komen.
Maar je moet eerst een heleboel ballast wegwerken, een hele hoop dogma's, een hele hoop ideeën die je hebt; dingen die je aangenomen hebt op autoriteit van een ander, op autoriteit van een boek.
Je moet in wezen je eigen autoriteit worden.
En aan dat groeiproces mag nooit een einde komen."

Kun je stellen als je je eigen autoriteit bent, dan kun je meditatief leven?
"Nee, er zijn enorme bazen die echt niet meditatief leven, maar die vanuit hun ego leven.
Tijdens een meditatief leven, komt dat ego er gewoon niet tussen.

Ego nodig om je in deze wereld te handhaven?
"Ik hoef niks te handhaven, wat moet ik handhaven..
Ik heb me er ook nooit druk over gemaakt. Ik heb ook nooit geadverteerd. Het is altijd vanzelf doorgegaan. En nog steeds.
Ik stel met zo'n artikel inderdaad een eis: zo wordt het gepubliceerd, anders trek ik het terug".

Zo is het ontstaan, voor dat doel.
"Ja, en daarom moet het ook zo blijven.
Als ze het er mee eens zijn, mogen ze het hebben, als ze het er niet mee eens zijn, dan trek ik het terug.
Kijk, ik hoef niet zo nodig. Wat ik wel belangrijk vind, is dat er hele goede voorlichting is."

Daar werk je ook hard aan met je boeken.
"Ja, en ook met die vertaling van Vimala.
Je kunt dit alleen vertalen vanuit een bepaald niveau. Dat niveau moet je zelf doorleefd hebben, wil je daarmee in het reine kunnen komen, het goed vanuit Indiaas-Engels in het Nederlands omzetten."

Je bent volgens mij heel praktisch, je zegt en passant bijna nog ergens dat gezonde voeding nodig is, je hebt het over kleuren, je haalt er van alles bij..
"Omdat al deze dingen mee kunnen werken om het lijden van mensen een beetje te verzachten. Daar gaat het in 1e instantie om, dat ze daarmee aan de slag gaan.
(…)
"Vergeet niet ik heb altijd met mensen in moeilijkheden gewerkt.
Ze wisten welke richting ik eigenlijk uitging, naar zelfkennis toe. Dat wist iedereen die bij mij kwam.
Dan ben je in wezen in een groep zelf de beste leerling. Want je leerlingen maken van jou een goede leraar. Dat is wat weinig doorzien wordt door yogaleraren, dat ze zelf ook leerling zijn, in dat hele leefproces van yoga. Als je dat gewoon op je durft te nemen, dat je misschien wel je hele leven leerling blijft.. so what. Als je maar bezig blijft. En niet denken dat je het hebt bereikt.

Ik had veel aan een uitspraak van een zenmonnik: iedereen die op je pad komt, is je leraar.
"Alles. Dat kunnen ook planten zijn en vogeltjes. Dat kan ook gewoon door de verwondering.
We hadden hier vorige week een groene specht. Die komen nooit zo dicht bij de huizen. Maar hij heeft hier 2 dagen in de tuin gezeten.

Die kreeg al je aandacht
"Op het moment dat je iets echt aandacht geeft, dan komt er een energetische relatie. Die relatie heb ik naar die vogel toe, die vogel heeft ook een relatie naar mij toe. Dus dan ontstaat een heel wonder. Het is geen lijntje, het is een heelheid"
(..).
"De meeste mensen gaan de natuur niet meer in. Eigenlijk leren ze niet meer om te zien wat er buiten om hen heen is.
Wij waren in Frankrijk, moesten een trapje af in een park, en ik sta stokstijf stil.
Een tree daaronder lag een adder en heel waakzaam. Die had zo'n sein uitgestuurd naar mij, dat ik niet moest komen omdat ik anders op hem zou trappen. En ik keek, en hij keek naar mij en toen ging hij weg.
Mijn lichaam pakte dat signaal op.
Dat heb ik gelukkig altijd gehad. Ook tijdens lesgeven, ook in de psychiatrie toen ik daar vierenhalfjaar als yogatherapeute bezig was.
Als het lichaam goed ontwikkeld is, je kent dat lichaam van binnen goed, je kent de energieën goed, dan is de verbinding met de buitenwereld goed en dan signaleer je gewoon veel meer.
Dat is de hele ontwikkeling die ik beschrijf, die weg kun je gaan; via het gekende kom je uit in het ongekende.
Dat is niet te vatten in boeken,.
Zelfs niet te ervaren. Er is altijd een ik die ervaart.
Er is geen ik om te ervaren.
Je kunt alleen ZIJN.

Ik probeer het te omschrijven, zo dat de ander daarin kan herkennen wat in hem of haar leeft, waardoor dat een opstap wordt op een weg te gaan.

Van leerling naar leraar. Ergens moet jij ook die stap gezet hebben.
"Dat gaat gewoon allemaal vanzelf.
Bijv. met de zwangerschapsyoga. Ik gaf al lang les, maar dat was de 1e zwangerschapsyoga baby die geboren is.
Dat was in '66. We zijn in Zeeland op vakantie en er loopt in het hotel een hoogzwangere vrouw. Die komt naar me toe en vraagt: "Heeft u kinderen?"
Ik zeg "ja, ik heb kinderen".
"Was u ook zo bang?"
Ik vraag "Waarvoor?"
"Voor de bevalling. Ik heb zo'n nare 1e bevalling gehad. Zo vreselijk, ik moest ook hyperventileren."
Toen ben ik haar op de hotelkamer een paar dagen les gaan geven.
Een paar weken later belt ze me om 7 uur 's ochtends uit bed om te vertellen dat ze een prachtige bevalling gehad heeft.
Dat soort dingen, het gebeurt vanzelf.
Ik zat dat verhaal aan Wolter te vertellen en die zei, je moet dat uitbouwen.
En dat ben ik gaan doen, en ben er ook een boek over gaan schrijven.

Rita schreef over zwangerschapsyoga, bevallen, maar ook over een kindje krijgen met een kunstverlossing.
"Stichting Lichaamstaal zei dat als een kind met de keizersnede geboren was, dan was het hechten in de relatie heel erg moeilijk. Dat is helemaal niet waar. Zíj maken het moeilijk. Door mensen iets aan te praten dat niet klopt.
Met het kind dat je bij je draagt, daar heb je een band mee En die band blijft ook, al is het kind 5000 kilometer weg. Die band is er, die kun je niet doorsnijden.
Maar dat zien ze niet.
Ze vinden de telefoon, al die mobieltjes, de gewoonste zaak van de wereld. Maar dat je ook op een andere manier een telefoontje hebt en een zender en een ontvanger, dat snappen ze niet.
We maken ons steeds meer afhankelijk van alles wat ons aangeboden wordt.

-Zin uit bekend popliedje: 'just call my name I'll be there'. Op het moment dat je denkt aan iemand ben je bij iemand.
"Tuurlijk"

Maar dan heet het al gauw weer paranormaal.
"Dingen zijn heel gewoon. Maar we zijn alles aan het verdelen. Alles moet een naam hebben. Dingen mogen niet meer zijn zoals ze zijn.
Dat is toch jammer.

Ik vertel over hoe mensen me aanvallen op dat ik ben zoals ik ben..
"Daar hoef je alleen per moment naar te luisteren en te kiezen of je er wel of niet op reageert. Op het moment dat je anders bent dan anderen, ben je outcast. Je moet gewoon accepteren dat je outcast bent. Dat vinden ze van mij ook. Zelfs in yogaland vinden ze me outcast, want ik ben veel te confronterend".

Ik word uitgenodigd mee te lunchen.
Ze informeert hoe ik ontbijt.
En zegt dan pats boem:
"Ik raad je aan als ontbijt Tricolore rijst te gaan nemen.
En dan nog iets: Als je ademt zet je je neusvleugeltjes te veel uit. Dat zal je veel moeite kosten om te deconditioneren, maar ik raad je wel aan dat te gaan doen, want het veroorzaakt problemen rond je middenrif".

Dank je Rita,
De deconditionering vordert en de klachten die ik inderdaad heb rond het middenrif, verminderen ;))

Marja Oosterman

Oktober 2003-januari 2004

Rita Beintema is nog immer verbonden aan de door haar in 1980 opgerichte Samsara Yoga Opleidingen in Bilthoven.

Boeken van Rita Beintema zijn ook online te bestellen bij
Uitgeverij Ankh Hermes