Bijna iedereen die voor het eerst klankschalen hoort merkt op dat je je aandacht verplaatst van het denken, doen of praten naar het luisteren. Dat is al heel ongewoon want ons leven bestaat vandaag de dag steeds meer uit oppervlakkig kijken, oordelen en verder naar de volgende 'kijkkick'. Ook de muziek klinkt via de moderne digitale bronnen erg vlak en rechtlijnig. Wat hebben de Tibetaanse klankschalen ons te bieden? Is wat van ver komt altijd beter of zijn zij werkelijk in staat ons iets te geven wat ons goed doet?

Jaren geleden hoorde ik voor het eerst klankschalen bij een oude bevriende pater. Hij gaf mij samen met zijn vriendin verschillende 'klankschaalbaden'. Dat hield eenvoudig in dat je op een grote tafel lag, omgeven door schalen, terwijl de klankschaalspelers hun schalen aansloegen.
Maar er werd bij mij een gevoelige snaar geraakt en later spraken we samen vaak over klank en muziek en over mijn en zijn pogingen het allerhoogste en mooiste in muziek uit te drukken.
Wij verstonden elkaar goed en ook ik werd een gedreven klankschaalspeler.

Klankschalen worden langzaamaan bekend in het westen, in bijna iedere nieuwetijdswinkel zijn er wel enkele te vinden. Ze worden ook we 'zingende schalen' genoemd of 'singing bowls'. Het zijn meestal metalen, koperkleurige schalen en komen vaak uit de Himalaya, maar ook in verschillende andere landen en culturen zijn klankschalen te vinden. Zij zijn gemaakt uit verschillende metaalsoorten. Over de redenen waarom ze gemaakt worden zijn verschillende verhalen in omloop. Daarop wil ik nu niet ingaan, er zijn een paar goede boeken over geschreven.
Wat mij boeit is wat het geluid van deze, toch wonderlijke schalen, met ons doet.

Klankschalen & fysiek lichaam

Als je klankschalen bespeeld is er altijd een reactie, de omgeving reageert, zichtbaar of onzichtbaar. De makkelijkst waarneembare reacties zijn de fysieke reacties. Deze gevoelens zijn niet voor iedereen hetzelfde, wel gebeurt er bij iedereen iets.
Door gewoon te gaan liggen en simpelweg te luisteren bereik je vaak al een vorm van ontspanning. Opvallend hierbij is dat ik nog maar zelden ik iemand hoorde zeggen dat het luisteren naar de schalen onaangename associaties opriep.
Ieder mens heeft zijn eigen verhaal en de klankschalen roepen bepaalde hoofdstukken van het verhaal op, terwijl de schalen ook de hele mens in zijn totaliteit beïnvloeden.
Over het algemeen zie ik vaak dat de doorstroming, de bloedsomloop verbetert. Sommige krijgen het aangenaam warm, mooie roze blos op hun wangen, raken ontspannen en in een sfeer van verwondering. De blik raakt naar binnen gekeerd in plaats van naar buiten gericht. Het accent komt te liggen op het luisteren.

Mensen die vóór het klankschalenbad nog koude voeten hadden krijgen warme voeten, of gewoon een algemeen prettig gevoel van rust. De trilling die door de aanslag van de schaal ontstaat brengt iets bij de luisteraar in beweging wat waarschijnlijk niet door andere geluidsbronnen veroorzaakt kan worden.
Mensen benoemen dat later vaak schoonheid of zuiverheid, sommigen is het gegeven daadwerkelijk een onbeschrijflijk mooi gezang te horen, het schijnt speciaal bij de schalen te horen.
Het is ook mogelijk dat door te luisteren a.h.w. een ander licht op bestaande problemen geworpen wordt en dingen zich onverwacht oplossen. Ik ben vooral óók blij als ik iemand hoor over zijn blijdschap en verwondering, want in feite verwondert hij zich over iets in zichzelf. Deze ontdekking van misschien een bovenaardse schoonheid of zuiverheid kan een mens een impuls geven zich in de toekomst anders op te stellen naar andere levende wezens. Hoewel je als gehele mens de klank ondergaat, is het toch ook goed mogelijk dat je alleen de 'koude voeten' oplost en verder niets merkt. Niets aan de hand, alle reacties zijn gewoon goed. Een andere keer wordt er misschien een ander hoofdstuk in je geraakt.

Klankschalen en de Geest of vlucht in het 'zweverige'?

Het is nogal een verschil of worstelt met een probleem of, of dat je dit durft los te laten en je afstemt op eenvoudig luisteren. Iedereen weet dat het niet altijd eenvoudig is om je over te geven aan het simpelweg luisteren. De schone klanken van de schalen maken dat in ieder geval makkelijker.
Maar ook al merk je op het moment weinig van de schalen, dan nog doen de schalen hun werk, ook op lange termijn.
Bijzonder is ook dat je niet kunt spreken van klankschalenmuziek in de traditionele betekenis van muziek als zijnde een geordende serie noten in een bepaald ritme. Nee, deze schalen zijn meestal niet op een bepaalde toonhoogte gestemd dus elk gewoon instrument dat je er bij speelt zou, afhankelijk van je eigen interpretatie, er vals bij klinken, of juist andersom, alles zou er goed bij klinken. Luisteren naar een combinatie van de schalen met andere instrumenten blijkt voor veel mensen een erg vervreemdende ervaring.

Er is geen houvast in de vorm van een toonhoogte of enigszins bekende melodie.
De schalen zijn op zichzelf een wereld van klank waarin je een weidsheid kunt ervaren die andere instrumenten je niet kunnen schenken. Ik zou het kunnen omschrijven als dat je jezelf in een eenheid met de kosmos herkent en je in blijdschap doet glimlachen omdat je weet dat het waarheid is. Even terug naar het veilige gevoel zorgeloos een te zijn met het Al.
Je luistert naar een klankschaal en deze trilling brengt je bij je zelf, het is dus allerminst een vlucht in het 'zweverige'. Eerder is het een confrontatie met jezelf op een ongewone wijze. Mogelijk kom je ook dingen tegen die je hoog zitten of 'in de weg'.

Klankschaal en kinderen

Als je kinderen van een jaar of tien vraagt naar hun beleving van de schalen krijg je ook verblijdende antwoorden. Ze vinden schalen op zich al mooi omdat ze zulke mooie natuurlijke ronde vormen hebben, maar ook herkennen sommigen er de permanente grondtoon in naast de heldere bewegende, golvende melodieën.
Ze merken ook op dat het denken overgaat in luisteren en voelen de daarbij vrijkomende innerlijke ruimte. Deze ruimte is dan de voorbode van eenvoudige rust.
Meisje van twaalf zei ernstig: "Je wordt er niet bang van, ik denk wel dat het goed voor je is". Ook hoorde ik meerdere keren opmerkingen over de aard van het geluid, ze vonden het mooi, vooral de lange tonen, en het deed geen pijn aan je oren zoals bijvoorbeeld een blokfluit of de hoge ruis van de TV.
Meerdere keren kreeg ik als speler het gevoel dat er door de schalen iets in de mens geordend wordt wat alleen maar 'goed' is. Een naam die de lading volledig dekt heb ik nog niet gevonden, misschien iets in de richting van liefde, waardigheid of licht. Erg positief in ieder geval.

Klankschalen en de toekomst

Sommige klankschalenspelers in het westen gebruiken al tientallen jaren het luisteren naar de schalen als middel om rust, evenwicht en zelfacceptatie te bevorderen. Voor degenen die niet alleen op hun gevoel willen afgaan: wat steeds meer meetbaar en aantoonbaar wordt is de werking van geluid op de natuur. Talloze experimenten met geluidsbronnen en planten hebben duidelijk gemaakt dat planten reageren op geluid. Dat er duidelijk verschil is tussen de reakties van plant en dier op verschillende soorten geluid. Ook via de fotografie van waterkristallen is zichtbaar geworden dat water ook reageert op klank. En wat dacht je tenslotte van jezelf, hoe reageer je op de klank van degene die je aanspreekt?

Er zijn in Nederland diverse opleidingen om klank, resonantie of tuintherapeut te worden. Deze opleidingen zijn erop gericht de subtiele trillingen in de natuur en kosmos weer waar te nemen en eventueel de energievelden van de aarde positief te beïnvloeden. Onder andere door middel van klank, trilling, zang, muziek.
Het is de bedoeling dat we de verfijnde trillingen en hun invloed in de wereld (her)ontdekken, ze respecteren en desgewenst bevorderen om de wereld te verzorgen.
Het is onze taak om de aarde te geven waar zij om vraagt, zoals bijvoorbeeld de oude Amerikaanse indianen al deden. "Als je goed voor de aarde zorgt, zorgt de aarde goed voor jou".

Paul Vens is muzikant/schrijver/schilder.
Maakte 12 cd albums en schreef het boekje 'Liefde & Schoonheid'
Zijn nieuwste cd album heet "Daughters of Light" en bevat klankschaalgeluiden en stukken met andere instrumenten. Verkrijgbaar via nieuwetijds winkels, infolijn 0485-578721 of via www.paulvens.nl