Tweehonderd jaar geleden, in 1796, kwam officieel een einde aan de discriminatie van de joodse minderheid in ons land. In Noord-Brabant, dat in datzelfde jaar een volwaardige provincie werd, kwam de joodse gemeenschap daarna langzaam maar zeker tot bloei.
Er volgde een periode waarin de Brabantse Joden betrekkelijk ongestoord vorm konden geven aan de eigen religie en cultuur. Joodse ondernemers waren actief in het bedrijfsleven. Op vele plaatsen werden synagogen geopend, vaak met een rijke aankleding. Zodoende leverde deze bevolkingsgroep een waardevolle bijdrage aan de culturele en economische ontwikkeling van de provincie.

Tentoonstelling
De tentoonstelling Joods Leven in Brabant die plaatsvindt van 13 december 1996 t/m 9 maart 1997 brengt deze bloeitijd van de Joodse bevolkingsgroep in Noord-Brabant in beeld. Centraal staan de judaïca, voorwerpen die een beeld geven van de - religieuze - identiteit van de joodse gemeenschap. Een omvangrijke collectie zilveren voorwerpen uit Brabantse synagogen trekt vooral de aandacht.
Daarnaast geven schilderijen, prenten, foto's en ander beeldmateriaal een indruk van joodse gebruiken, historische gebeurtenissen en de achtergrond waartegen deze plaats vonden. Er wordt in dit verband ruime aandacht geschonken aan alle Brabantse synagogen, ongeacht of deze nog bestaan, verdwenen of weer heropend zijn.
Het overzicht wordt afgerond met portretten en voorwerpen die een beeld oproepen van enkele markante persoonlijkheden onder de joodse gemeenschap, zoals de Osse ondernemer Saal van Zwanenberg, oprichter van Zwanenberg vleesfabriek, de Bossche verzamelaar Karel Azijnman of de kleurrijke komiek Abraham de Winter uit Breda.

Torarol
gebruikt in de synagoge van 's-Hertogenbosch
perkament, hout, hoogte ca. 100 cm.
's-Hertogenbosch, Nederlands-Israëlitische Gemeente

Verdere activiteiten
De opening van de tentoonstelling valt samen met de heropening van de Bossche synagoge, die inmiddels ingrijpend is gerestaureerd.
Tegelijkertijd verschijnt ook de publicatie Joods Leven in Brabant, een initiatief van Noordbrabants Genootschap en Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening.
Dit boek, waaraan ook het Noordbrabants Museum een bijdrage heeft geleverd, fungeert tevens als catalogus bij de tentoonstelling, prijs ca. ƒ 35,-.
Het project wordt in de maand januari 1997 afgerond met een lezingencyclus.

Feitelijke gegevens

Stichting Bossche Synagoge
Bernardus Hartogensis

Naar De Agenda van Nederland