Denken over en kijken achter de politiek


H.E.S. Woldring: 'Politieke Filosofie.
Een systematische inleiding'

Bij het woord politiek denken we meestal allereerst aan wat we ervan zien: het politieke bedrijf, de politiek zoals die in Haagse kringen bedreven wordt. Het beeld van die politiek is niet onverdeeld gunstig en wordt sterk geassocieerd met begrippen als macht, belangen en concessies. Maar politiek is meer en vooral ook iets anders dan alleen dat.
Wat is dan dat andere? Enerzijds beschikken we over kennis van wat politiek in wezen is. We kunnen het begrip en de inhoud ervan als zodanig benoemen, bestuderen en beschrijven, zoals dat wordt gedaan in de wetenschap die politicologie heet. Daarnaast, of daarvan afgeleid kunnen we ook nadenken over de politiek: hoe wordt politiek bedreven, wat kan er gezegd worden over politieke theorieën, ideeën en processen, in hoeverre zijn die voorspelbaar en wat kan er worden opgemerkt over 'goede' en 'slechte' politiek, niet alleen vanuit de praktische, maar evenzeer vanuit de ideële (en ethische) kant?
In 'Politieke filosofie' gaat de hoogleraar politieke filosofie Prof. dr. H.E.S. Woldring uitvoerig op deze en aanverwante onderwerpen in. Het boek bestaat uit twee delen en zoals het een goede en systematische inleiding betreft worden in het eerste deel voornamelijk de grondbegrippen waarom het draait behandeld en toegelicht: wat is filosofie (met een nevenverhandeling over het begrip 'wetenschap'), wat is politiek en tenslotte: wat dient te worden verstaan onder politieke filosofie?
Woldring beperkt zich niet tot een aantal hedendaagse opvattingen en definities met betrekking tot zijn thema's, maar belicht ook de ontstaanswijze en historische context waaruit de thans geldende opvattingen en theorieën voortkomen. De auteur verdient groot respect voor de heldere en begrijpelijke wijze waarop hij soms moeilijke begrippen en denkwijzes uiteenzet. Dat geldt overigens niet alleen voor het eerste deel maar voor het hele boek. Woldring bewijst dat het wel terdege mogelijk is om op een voor ieder begrijpelijke manier iets zinnigs te zeggen over de filosofie.

Politiek is in de eerste plaats een onderdeel van de sociaal- culturele werkelijkheid en houdt zich in die hoedanigheid bezig met de vormgeving van leven en samenleven. In het tweede deel komen verschillende aspecten uit de politiek aan bod: de staat, staat en samenleving (met een uiterst verhelderend stuk over de huidige crisis van de verzorgingsstaat), democratie, macht tussen gezag en geweld, een zeer oorspronkelijk - zij het als gedachtengoed al eeuwenoud idee - hoofdstuk over 'vriendschap constituerend voor staat en samenleving'.
De twee slothoofdstukken behandelen de relatie tussen ethiek en politiek, een terrein waarover met name de filosofie uitspraken doet (en dient te doen, aldus Woldring). In feite staat het laatste thema in het hele boek centraal. De politiek laat zich immers voortdurend in met vraagstukken en problemen de mens en dus de ethiek betreffend. De grote vraag is hoe die politiek een menselijk gezicht, de humaniteit weet te bewaren en te bevorderen.

'Politieke filosofie' is, getuige de opzet, waarschijnlijk allereerst bedoeld als een leerboek voor toekomstige politici en/of filosofen. Maar het is zo toegankelijk geschreven dat het een groter en breder publiek verdient. Al was het alleen maar om er achter te komen dat er over politiek wel wat meer en anders te zeggen valt dan wat de media ons er dagelijks van laten zien. Bovendien kan enige achtergrondkennis er wellicht toe bijdragen dat we met z'n allen wat genuanceerder leren denken over het politieke bedrijf.

HARRY FLEURKE


©St. NoPapers

Terug naar overzicht