Terug naar overzicht
Zijn dromen bedrog ?
Een groot deel van ons nachtleven brengen we door in een wereld
van vreemde beelden, absurde logica en ongebreidelde fantasie. Namelijk
op het moment dat we in de REM-fase (genoemd naar de karakteristieke oogbewegingen
Rapid Eye Movement) van de slaap aan het dromen zijn.
Dromen kunnen tijdens de slaap heel 'echt' overkomen. Maar, dat ze niet
DE 'werkelijkheid' weergeven zullen niet veel mensen ontkennen. Hoewel
ook op deze regel uitzonderingen zijn. Zo heb ik ooit een anecdote gelezen
over een indiaan die een stamgenoot aanklaagde omdat deze in een droom
iets van hem gestolen had. Hierbij wordt de droom als een min of meer totale
weergave van de objectieve realiteit gezien. De droom is werkelijkheid.
Het andere uiterste is om aan dromen geen enkele 'diepere' waarde toe te
kennen. Dromen worden dan bijvoorbeeld gezien als het gevolg van willekeurige
ontladingen van de hersenen. De beelden die het gevolg zijn van deze ontladingen
zijn dan ook van nul en generlei waarde. De droom is bedrog.
Tussen deze twee uitersten zijn vele meer genuanceerde standpunten mogelijk.
De meeste deskundigen (en ook de vele geïnterresseerde leken) zijn
het er over eens dat de droom ons 'iets te zeggen' kan hebben.
Wat heeft een droom ons te bieden? Vanuit de psychologie kennen we de volgende
opvatting. De droom bevat onder andere informatie uit het onbewuste. Informatie
die voor ons 'dagbewustzijn' moeilijk of zelfs niet toegankelijk is. Dromen
kunnen ons helpen ons onbewuste te leren kennen.
Interpreteren van dromen
Hoe moeten we deze uit dromen voortkomende informatie interpreteren?
De voornamelijk beeldende taal van de droom is (helaas?) niet direct om
te zetten in een heldere éénduidige boodschap. De taal van
de droom is : 'lees maar, er staat niet wat er staat'.
Buiten deze 'vertaalproblemen' kennen we nog het volgende probleem. Het
onbewuste bevat veel verdrongen gedachten, ideëen en gevoelens bevat.
En deze zijn verdrongen omdat we simpel gesteld ooit 'niet wilden zien'.
Deze verdrongen zaken boven water krijgen is hierdoor een moeilijke zaak.
Kortom, elke benadering van dromen zal zich rekenschap moeten geven van
een aantal beperkende factoren wat betreft de interpretatie en uitleg van
de droom.
Een voordeel van het werken met dromen kan zijn dat dromen ons kunnen helpen
een beter beeld te krijgen van onze 'problemen' en 'verborgen talenten'.
De grootste pionier op dit gebied, Sigmund Freud noemde dromen dan ook
'de koninklijke weg tot het onbewuste'. Een uitspraak die door velen van
zijn collega's onderschreven wordt. Zowel (neo-)Freudianen als anderen.
De meest gebruikte manier om met dromen te werken, is droomuitleg.
Droomuitleg
Een van de meest bekende manieren om met dromen te werken is de
droomuitleg. Beelden, gevoelens en symbolen in de droom worden hierbij
onderzocht om er achter te komen welke boodschap de droom uitdrukt. Hierbij
zijn diverse systemen te onderkennen. Bijvoorbeeld de psychoanalytische
van Freud en de analytische psychologische van Carl Gustav Jung. Maar ook
het uitwerken van de diverse 'rollen die in je droom voorkomen' om de boodschap
op het spoor te komen. En natuurlijk is het mogelijk op geheel eigen wijze
dromen van jezelf of van anderen te interpreteren.
Bij Ankh-Hermes verschenen twee boekjes in de Ankertjesserie die het gebruik
van dromen als onderwerp hebben: Ankertje 197 'Droomsymbolen, wegwijzers
in je leven' van Annelies van Ostaden-de Jong en Ankertje 198 'Kinderen
en dromen' van Roger Rundqvist Ik zal deze alle twee in het kort behandelen.
Droomsymbolen
Het boekje van van Ostaden-de Jong, die onder andere psychotherapie
bij professor van Praag studeerde en al eerder over dromen publiceerde
(onder andere Ankertje 170: Dromen om wakker te worden) geeft een aanzet
om in je eigen dromen terugkerende symbolen te herkennen en die te gebruiken
om alledaagse problemen mee op te lossen.
Door aandachtig je eigen dromen te onderzoeken is het mogelijk een eigen
systeem van droomsymboliek op te zetten. Hiermee kan je zicht krijgen op
de betekenis die bepaalde beelden in jouw dromen hebben.
Diverse aspecten van dit proces worden in het boekje kort en overzichtelijk
behandeld. Praktische handvaten die van Ostaden aanreikt zijn 'de droomfilm,
de droomencyclopedie en bruggen bouwen'.
Wil je dit systeem voor jezelf verder uitwerken dan zijn er nog legio mogelijkheden.
Eén daarvan werkt Ostaden-de Jong in dit ankertje iets dieper uit.
Zij maakt hierbij ondermeer gebruik van de in je droom voorkomende kleuren.
Deze kleuren koppelt ze aan de zeven hoofdchakra's; dit zijn een soort
brandpunten van levensenergie in het menselijk lichaam. Door deze koppeling
van kleuren en chakra's is het mogelijk 'minder gezonde delen' van je geest
en je lichaam op het spoor te komen.
Mede door de opgenomen dromen en een aantal oefeningen is dit een praktisch
en leuk boekje geworden.
Kinderen en dromen
Het in de inleiding genoemde voorbeeld van de indiaan en de diefstal
geeft aan dat niet voor iedereen de scheiding tussen objectieve werkelijkheid
en droom vanzelfsprekend is. Zo gaan ontwikkelingspsychologie en de pedagogie
er van uit dat voor kinderen tot een bepaalde leeftijd werklijkheid en
droom tot op grote hoogte in elkaar over kunnen gaan. Met kinderen en dromen
omgaan vergt dus ook een andere benadering dan bij met volwassenen.
Roger Rundqvist, psychotherapeut en schrijver van ondere andere 'Creatief
omgaan met dromen' en 'Innerlijke tranformatie' vond het daarom de moeite
waard een boekje aan dit onderwerp te wijden.
In 18 kernachtig geschreven hoofdstukjes geeft de auteur iedereen die met
kinderen omgaat handige en goede adviezen kinderen te helpen 'zelf' met
hun dromen en nachtmerries om te gaan. Rundqvist gaat er hierbij van uit
dat de integriteit van het kind centraal zal moeten staan. Dus ouders en
begeleiders, geef het kind de ruimte er zelf achter te komen. Dit zal het
kind in staat stellen zich later zelfstandig te ontwikkelen. Of zoals het
op de achterflap staat: 'Door hen te ondersteunen in het omgaan met hun
dromen, kunnen we kinderen helpen problemen, amgsten en stress, die het
leven - ook voor kinderen - met zich meebrengt, te verwerken en te overwinnen.
Ze kunnen zo uitgroeien tot evenwichtiger en meer geïntegreerde persoonlijkheden,
die later als volwassenen sterker en rijper in het leven staan.'
Onderwerpen die in het boekje de revue passeren zijn onder andere gevaar,
droomvrienden, nachtmerries en het verwerken van de dood.
Een leuk boekje voor iedereen die regelmatig met kinderen omgaat.
JAN SPRONG