Terug naar overzicht
Jos Palm: 'Kloosters in Nederland'
Over het klooster bestonden en bestaan nogal wat misverstanden. Voor
de niet door enige kennis gehinderde buitenstaander is de kloostergemeenschap
waarschijnlijk een besloten groep mannen of vrouwen, die buiten de realiteit
staat en zich hoofdzakelijk dan wel uitsluitend bezighoudt met gebed en
meditatie.
De derde, herziene en bijgewerkte druk van 'Kloosters in Nederland' toont
aan dat dit beeld een grondige herziening vereist. Weliswaar is gebed,
bezinning en meditatie de voornaamste taak van de beschouwende of contemplatieve
ordes, maar de grote aandacht die men heeft voor de 'binnenwereld', betekent
geenszins dat men een ingekeerd leven leidt, zonder enig contact met de
werkelijkheid buiten.
Naast de beschouwende ordes kent men de actieve ordes met, zoals
Jos Palm dat in een zeer informatief hoofdstuk 'Over geschiedenis en gastvrijheid'
van het kloosterleven noemt, een sociaal-actieve leefwijze.
In beide 'modellen voor het kloosterleven' heeft van oudsher het verlenen
van gastvrijheid (door Benedictus al in zijn Regel beschreven) hoog in
het vaandel gestaan. En ook vandaag wordt die gastvrijheid gepraktiseerd,
zij het 'aangepast aan de gebruiken en de normen van de tijd'.
In 1989 maakte de samensteller en schrijver van 'Kloosters in Nederland'
Jos Palm een rondreis langs abdijen, kloosters en religieuze gemeenschappen
in Nederland.
De auteur beschrijft in het boek 85 kloosters (om deze noemer even te handhaven)
met bijzondere aandacht voor de gastvrijheid die ze bieden. Aan die informatie
bestaat blijkbaar grote behoefte, getuige deze nieuwe druk.
In vier hoofdstukken, corresponderend met de vier regio's waarin Palm de kloosters verdeelde (Noord- en Oost-Nederland, West- en Midden-Nederland, Zuid-Nederland 1 en Zuid-Nederland 2), wordt de lezer geïnformeerd over de geschiedenis van het desbetreffende klooster, over specifieke karakteristieken van de betreffende orde, over de dagindeling en activiteiten en over de wijze waarop de kloosters hun gastvrijheid praktiseren.
Verreweg de meeste kloosters hebben de beschikking over een of meerdere
gastenkamers, zowel voor een, twee als meer personen waar mensen die tot
rust willen komen, die behoefte hebben aan een korte periode van bezinning
of er gewoon even uit willen breken gebruik van kunnen maken. Ook biedt
een aantal kloosters groepen de mogelijkheid om er enige tijd te verblijven,
soms met een door het klooster verzorgd programma, soms met een door de
groep zelf samen te stellen programma.
Afhankelijk van de beschikbare ruimte en van het karakteristiek van de
orde zijn er meer dan wel beperktere mogelijkheden.
Sommige kloosters (Karmelitessen) beperken hun gastvrijheid tot vrouwen
die interesse hebben voor het leven in het klooster, andere laten alleen
vrouwen toe en weer andere zowel mannen als vrouwen.
Sommige gemeenschappen vragen van de gasten om (tenminste gedeeltelijk)
deel te nemen aan de dagorde en een praktisch steentje bij te dragen (bijvoorbeeld
in het huishouden of de tuin), andere laten de gasten zo vrij mogelijk.
Ook wat de maaltijden betreft zijn er verschillen: in het ene klooster
eet men met de kloosterlingen, in het andere is een apart eetverblijf voor
de gasten.
Voor het verblijf betalen de gasten tussen de 25 en 30 gulden per etmaal,
een enkele keer minder wanneer men bereid is een steentje bij te dragen
aan het praktische werk.
'Kloosters in Nederland' is niet alleen een handig naslagwerk, maar levert een uiterst informatieve bijdrage aan iedereen die een wat andere en wellicht nieuwe kijk op het kloosterleven in ons land wil krijgen. En een gast hoeft niet persé katholiek te zijn om te worden toegelaten, al spreekt respect voor de gastheren of -vrouwen voor zich.
HARRY FLEURKE