Terug naar overzicht
Jan ter Laak: 'Reiziger in vrede'
'Om zes uur 's morgens verlaten we het zeven eeuwen oude klooster van de franciscanen in Zagreb op weg naar het vliegveld waar we om acht uur met een Duits vliegtuig vol hulpgoederen meevliegen naar Sarajevo. Daar vriest het bijna vijftien graden. Op weg van het vliegveld naar de stad zie ik hoeveel huizen zijn verwoest. Een macaber beeld. Zelfs verkeersborden zijn met kogels doorboord. Autowrakken liggen aan de kant. Pas in de binnenstad zien we mensen lopen en rijden er auto's. We worden afgeleverd bij het huis van de aartsbisschop... We laten de tas met voedsel die we meegezeuld hebben in de keuken achter.'
Dit is een deel van het verslag van Jan ter Laaks bezoek aan Sarajevo, kerstmis 1992.
In het boek 'Reiziger in vrede' worden verslagen, dagboekaantekeningen en notities van Jan ter Laaks reizen naar gebieden in crisis situaties gebundeld. Hij maakte deze reizen eind jaren tachtig, begin jaren negentig in zijn functie als algemeen secretaris van de vredesbeweging Pax Christi. Met een ongelooflijk gevoel voor 'timing' weet hij een aantal keren net die gebieden te bezoeken waar tijdens zijn aanwezigheid historische gebeurtenissen plaatsvinden. Zo arriveerde hij in april 1992 in Sarajevo, enkele uren voordat de eerste granaten op de stad werden afgeschoten; is in Praag als daar de fluwelen revolutie van december 1989 plaats vindt en ziet enkele uren voordat hij terug vliegt naar Nederland de tanks door de straten van Moskou rijden tijdens de coup van 19 augustus 1991.
Jan ter Laak schrijft compact. In enkele zinnen weet hij situaties en gebeurtenissen beeldend weer te geven. Emoties en angsten van anderen worden haarscherp beschreven en hij geeft blijk van zijn nauwe betrokkenheid met mensen in moeilijke omstandigheden. Situaties die voor hemzelf gevaarlijk zijn worden onderkoeld beschreven: hij meldt het gevaar, de spanning, maar laat in zulke gevallen weinig van zijn eigen emoties blijken. Slechts persoonlijk ongerief, zoals het kwijtraken van een koffer en hoe hij in onherbergzame gebieden dan weer aan kleding en dergelijke komt, loopt als een rode draad door het verslag heen.
Het zijn veeleer reisverslagen, aantekeningen gemaakt tijdens een reis, dan dagboekaantekeningen, maar lezenswaardig zijn ze wel. Mede door de korte historische inleidingen krijgt de lezer een goed beeld van de landen die Ter Laak bezoekt.
TEUNIS HOL