Terug naar overzicht
Archiv produktion, een onderdeel van Deutsche Grammophon, heeft iets
nieuws verzonnen; CHRISTMAS IN ROME opgenomen in de kerk van Santa Maria
Magiorre in Rome. Men brengt niet gewoon een CD op de markt, maar een hele
'lijn' (zoals we dat kennen van de parfum industrie) twee CD's (een Mis
en een CD met een Gloria), een laserdisc een video, een uit de kluiten
gewassen brochure van A4-formaat en in Nederland ook nog twee tv-uitzendingen
van de NCRV op de dag voor kerstmis en tweede kerstdag. En waarom? De 'Hodie
christus natus est' (vandaag is Christus geboren) mis van Palestrina is
mooi en de op de goede plaatsen tussengevoegde composities van Josquin,
Frescobaldi, de Victoria, Pasquini en Anerio ook. Net als de drie kerstmotetten
van Mazzocchi (1) en Carissimi (2). Maar het is niets nieuws onder de zon!
Op zich is het zeer frappant dat men een complete kerkdienst op CD heeft
gezet met composities van mensen die elkaar absoluut niet gekend hebben,
want de componisten op deze CD leefden tussen ca.1440 (geboortejaar van
Josquin) en 1674 (sterfjaar van Carissimi). De enige overeenkomsten zijn
dat al de werken iets met kerst te maken hebben en dat deze componisten
korte of langer tijd in Rome gewerkt hebben.
De muzikale stijl van Josquin (ca 1440 - 1521) is compleet anders dan die van Palestrina (1525/1526 - 1594). Josquin is de man geweest die de imitatie-techniek in Italië heeft geïntroduceerd waardoor de meerstemmigheid uitgebreid kon worden, Palestrina is de eerste geweest die werken heeft geschreven voor twee koren tegelijk. Deze evolutie heeft alleen plaats kunnen vinden doordat er met de muziek van Josquin geëxperimenteerd is met als gevolg dat er door de tijd heen meer wetmatigheden kwamen waardoor Palestrina het zelfs in twee koren heeft kunnen toepassen om ook iets nieuws te brengen. Iacomo Carissimi (1605 - 1674) de laatst levende componist op deze CD heeft bijna tonale muziek geschreven in plaats van de modale van Josquin. Modale muziek gebruikt andere toonladders dan tonale. Hierdoor kunnen er andere noten tegen elkaar gezet worden waardoor de klanken en opbouw van de composities anders in de oren klinkt. Op deze CD is de evolutie van modaal naar tonaal te horen. (Dat is voor musicologen het enige leuke van deze CD.) Dat is al op meerdere CD's gedaan, waarbij het niet in een liturgische handeling, de mis, is gestopt. Daarbij komt nog het gegeven dat niet alle componisten zangers waren, Frescobaldi en Pasquini waren organisten met een eigen muzikale idioom.
De Gabrieli Consort & Players onder leiding van Paul McCreesh spelen goed, of beter gezegd degelijk op authentiek instrumenten, maar spannend nee. Het is ook erg moeilijk om nog iets spannends te verzinnen voor authentieke instrumenten, want door de opkomst van het spelen op authentieke instrumenten in de jaren tachtig is bijna al alles geprobeerd en gedaan. Vervelend aan deze CD is de te lange galm. In deze mening ben ik gesterkt door het panel van het populaire radioprogramma Discotabel, waar de CD het weekend voor kerst werd besproken.
Ondergetekende heeft één CD beluisterd en de twee tv-uitzendingen gezien en was niet echt onder de indruk. Het is een leuk idee om een heel audio- en videopaket aan te bieden maar waarom met dit? De muziek is niet bijzonder in de zin dat het bijna niet op CD te krijgen zou zijn; in elke platenzaak is een Mis van Palestrina en werken van de andere componisten te koop. Dit lijkt een commerciële actie. Mensen die alles al hebben, op het gebied van Renaissance muziek, kunnen hiermee iets compleet nieuws aanschaffen. Hopelijk hebben ze wel door dat deze muziek vast al op hun CD-plank staat, alleen in een iets minder mooi jasje.
Ik vraag me af of er met Pasen, het oudste Christelijke feest waarvoor net zoveel muziek is gecomponeerd, iets soortgelijks wordt uit gebracht voor al die mensen die alles al hebben.
SASKIA ROLSMA