Terug
naar overzicht
Het begon allemaal heel lang geleden, toen bijvoorbeeld de Grieken in de Antieke Oudheid al verschillende eigenschappen (zoals opwekkend, opruiend, kalmerend etc.) toeschreven aan de diverse toonladders. En inderdaad, tot op de dag van vandaag wordt muziek al dan niet bewust gebruikt om mensen te beïnvloeden. Dat gebeurt niet zelden met positieve bedoelingen: muziek als medicijn of therapie. In een periode waarin alternatieve genezers en geneeswijzen (ten dele terecht) ter discussie staan wordt er overigens niet getwijfeld aan deze kracht van muziek, waarover al in de barok werd geschreven.
Muziektherapie is een discipline waarvoor officiële opleidingen bestaan en waarvan het gebruik is geïntegreerd in de 'reguliere' geneeskunde. Wie eerlijk is weet van zichzelf dat ook hij of zij zich zo nu en dan bedient van de 'helende' kwaliteiten van muziek; bewegen, dansen, meezingen, het helpt allemaal om 'even ergens anders te zijn'.
Onlangs stuitte ik in een krant op een wel heel sceptische aankondiging
van een concert met Indiase muziek. De auteur ervan viel over de aanduiding
'Spiritueel Concert ter Bevordering van Genezing' en enige andere soortgelijke
'clap trap' waarvan het persbericht kennelijk melding maakte. Maar hij
ging wel erg ver door het concert aan te bevelen bij 'potentiële neo-hippies'.
Niet lang voordat deze anti-aankondiging verscheen - het was tenslotte
komkommertijd...- stuitte ik bij toeval tussen allerlei oude papieren op
het transcript van een in 1976 uitgezonden en in 1978 herhaald interview
met ene David Robertson in het NOS radioprogramma Praten over Muziek. Onder
de vlag 'De geleide fantasie' of ' Hoe muziek kan bijdragen aan een verhoogd
bewustzijn' was hier duidelijk een hippie van het zuiverste water aan het
woord. Hij gebruikt(e?) muziek om zich te beschermen tegen 'de destructieve
krachten in hemzelf', die 'vooral in een LSD-situatie heel goed loskomen'.
Maar die drugs bleken niet nodig voor de beoogde effecten, hoewel het verhaal
als geheel toch wat wazig blijft. Want plotseling begeleidt Robertson iemand
in een fantasie en ontdekt dat deze '.. weer een enorme zelfmoordsituatie
aan het aansleutelen was...'. Gauw Mozart (KV 216) opgezet en 'hij komt
in hoger sferen, alles wordt vredig, stil en rustig....'.
Robertson sprak verder over de drie soorten Indiase (!) muziek, waar
van ik de 'sattfa' wil noemen. Dit soort muziek leidt tot een hoger bewustzijn
en een heel-worden.
Inmiddels is het technisch mogelijk het fysieke effect van muziek te meten, niet alleen voor zover het de hersenaktiviteit betreft, maar ook vermindert bijvoorbeeld de weerstand van de huid onder invloed van muziek. Gelukkig kan het emotionele aspect ervan nog steeds niet 'gevangen' worden, ondanks overigens heel interessante boeken als 'Music: catalyst for healing' van Robert L. Tusler, dat over muziektherapie gaat. Robertson gaat om 'harmonisch' te worden een uur liggen op bijvoorbeeld Händel of Bach. En inderdaad kan je in een semi- hypnotische luistertoestand meer uitrusten dan door even lang te slapen. Het werkt ook voor mij, zij het niet met Bach, want daar heb ik een hekel aan.
PRISKA FRANK